VUmc
Gelijke kansen en inclusie
"Soms zit je als organisatie vast, dan moet je de durf hebben om in het onbekende te stappen. En jezelf bewust onbekwaam te maken zodat er ruimte ontstaat voor kunstenaars van Art Partner om patronen en dynamieken in de organisatie naar boven te halen."
Prof.dr. Gerda Croiset, prodecaan onderwijs en opleiden UMCG, van 2013 tot 2019 opdrachtgever als onderwijsdirecteur VUmc
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
Diversiteit en inclusiviteit bij VUmc
Het is 2013 als directeur van de opleiding Geneeskunde, prof.dr. Gerda Croiset, contact met ons opneemt. Er zijn twee onderzoeken gedaan op het gebied van diversiteit en inclusiviteit en de resultaten baren haar zorgen. Uit het ene onderzoek blijkt namelijk dat studenten Geneeskunde minder empathisch worden naarmate ze verder in hun studie komen. En uit het andere onderzoek komt naar voren dat studenten met een niet-westerse migratieachtergrond niet doorstromen naar specialismes binnen de gezondheidszorg. Resultaten die haaks staan op het streven van VUmc om een organisatie te zijn waarin diversiteit en inclusiviteit een belangrijke rol spelen. Waar ruimte is voor gelijkwaardigheid, waar studenten en medewerkers het gevoel hebben dat ze worden gezien en waar ieders cultuur en achtergrond wordt gezien als rijkdom. Ze had van ons gehoord en vroeg zich af of wij konden helpen om dit thema binnen de opleiding aan te kaarten. En dan wel op zo’n manier dat er een verandering op gang werd gebracht, van binnenuit.
Organische groei
Haar telefoontje was het startschot van een samenwerking die maar liefst zes jaar duurde. Een waardevolle en intensieve samenwerking, waarin wij samen met kunstenares Lina Issa en het team van VUmc een programma ontwikkelden, zowel binnen het curriculum als extra curriculair, en voor zowel studenten als voor docenten en medewerkers. De wijze waarop dit is ontstaan zegt veel over onze manier van werken. Of beter gezegd, over de manier waarop kunstenaars zoals Lina Issa werken. Op het moment dat wij aan de slag gingen, wisten we niet dat we een programma zouden ontwikkelen. Dat is stap voor stap ontstaan, door een continu proces van onderzoeken, experimenteren en reflecteren.
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
Artistieke interventies
Om een indruk te geven van het proces, hebben wij een aantal artistieke interventies op een rij gezet. Hoe verschillend deze ook zijn, er is een duidelijke rode draad. Want voor iedere interventie geldt dat wij deze alleen konden plegen omdat wij de ruimte en het vertrouwen kregen van de opdrachtgever. En omdat zij de moed hadden ons dit vertrouwen te geven, zonder te weten wat de uitkomst was.
Vier vragen en het onderbuikgevoel
De oratie van prof.dr. Gerda Croiset, toenmalig opleidingsdirecteur VUmc School of Medical Sciences, werd aangegrepen voor een indrukwekkende interventie over diversiteit, ontwikkeld door kunstenares Lina Issa. De interventie draaide om vier vragen: ‘Wie is de ander? Wanneer voel je je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?’. In de weken voorafgaand aan de bijeenkomst had Lina deze vragen gesteld aan studenten, specialisten, artsen, verpleegkundigen en koks uit de wereldkeuken van VUmc. De antwoorden lagen nu op de stoelen in de zaal. Aan de toehoorders van de oratie werd gevraagd om een voor een het antwoord uit hun envelop hardop voor te lezen. Dat maakte diepe indruk en bleek de eerste stap te zijn op weg naar een heldere visie op inclusiviteit en diversiteit in het onderwijs en - zo bleek later - het was ook de kiem van een nieuwe commissie binnen MFVU, de faculteitsvereniging: D.O.C.S. (Divers Open Cultuur Studenten). Een commissie die staat voor diversiteit in de breedste zin van het woord, met als hoofddoel een wezenlijke bijdrage te leveren aan het ontwikkelen van een leerklimaat waarin diversiteit wordt gezien als rijkdom en waar deze optimaal wordt benut.
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
D.O.C.S. verenigt studenten
Na de eerste interventie van Lina Issa meldden zich een aantalstudenten en docenten bij de directeur. Als het gesprek op deze manier gevoerd mocht worden, als wat zij ervaarden en voelden op deze manier op tafel lag, dan wilden ze een actieve rol spelen in het diversiteitsbeleid van VUmc. Ze richtten onder onze begeleiding een nieuwe commissie op met de naam D.O.C.S., wat staat voor Diversiteit Openheid Cultuur Studenten. Na twee jaar sloten ze zich aan bij de bestaande faculteitsvereniging MFVU en nu, ruim 10 jaar later, zijn ze niet meer weg te denken en is D.O.C.S. een van de actiefste commissies van de faculteitsvereniging met meer dan 150 leden.
Samen met D.O.C.S. en kunstenaar Lina Issa maakten wij deze film:
Samen met D.O.C.S. ontwikkelden we bijvoorbeeld een alternatief voor de introductieweek, met andere activiteiten en ontmoetingen.
Diversiteit en inclusiviteit in de bachelor
Wij ontwikkelden verschillende vormen van ervaringsonderwijs voor de bachelor studie Geneeskunde. Interactieve lesmethodes, gebaseerd op artistieke interventies die zijn ingebed in de bestaande leerlijn rondom diversiteit en inclusiviteit. Net als bij andere interventies wordt de basis gevormd door vier vragen: ‘Wie is de ander? Wanneer voel jij je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?’. In een van de modules krijgen de studenten bijvoorbeeld een film te zien waarin een arts vertelt over zijn ervaringen op dit vlak en over dilemma’s waarvoor hij eerder is komen te staan. En voordat hij vertelt hoe hij is omgegaan met het betreffende dilemma, moeten studenten eerst zelf met oplossingen komen.
Naast deze interventie ontwikkelden wij ook interventies voor de onderdelen ‘Zorgethiek en Diversiteit’, ‘Van Cultureel Interview naar Culturele Ontmoeting’ en ‘Practicum Preventie en Ethiek’. Dit materiaal is niet openbaar, maar kunnen we laten zien op aanvraag.
Filmstil uit VUmc: onderwijsfilm tbv practicum Zorgethiek & Diversiteit
Ben je nieuwsgierig naar deze of andere films en onderwijsinterventies? Niet alles is openbaar, maar neem gerust contact met ons op.
Docenten leren van studenten
Een training die we hebben ontwikkeld voor docenten waarin studenten een cruciale rol spelen. Tijdens deze training vertellen vier studenten hun verhaal over hun ervaringen met diversiteit en (het gebrek aan) inclusiviteit en geven zij aan wat een docent in hun ogen anders had kunnen en misschien wel moeten doen. Deze verhalen, die ze samen met Lina Issa goed voorbereiden, zijn zeer persoonlijk, maken vaak diepe indruk op de docenten en geven het gesprek na afloop een diepere laag.
Wie ben je echt?
Een interventie die speciaal is ontwikkeld voor de eerste dag van kersverse studenten. Een interventie die ervoor zorgt dat zij zich direct welkom voelen en die hen uitnodigt om te laten zien wie ze echt zijn en om hun verhaal met andere studenten te delen. Zo liggen er tijdens de lunch servetten met teksten die prikkelen en aanzetten tot het hebben van een echt gesprek, zoals: ‘De norm hier is dat empathie minder wordt in de loop van je studie’ en ‘Ik voel me kwetsbaar als ik me steeds moet aanpassen’.
Een ander onderdeel van de interventie is tijdens het middagprogramma. Dan vertelt een ouderejaars over zijn of haar ervaringen en vraagt deze aan de zaal wanneer zij zich welkom voelen, wat een arts nodig heeft om goed te zijn, waarom ze voor deze studie gekozen hebben. De antwoorden worden gegeven door vier tweedejaars studenten die ‘vermomd’ als eerstejaars in de zaal zitten. Hun antwoorden vormen de opmaat tot een gesprek tussen deze studenten. Een gesprek dat zij goed hebben voorbereid met kunstenaar Lina Issa en dat precies de goede uitwerking heeft: de zaal komt in beweging en de nieuwe studenten voelen de ruimte om hun eigen verhalen te delen, open te staan voor anderen, het gesprek aan te gaan en zich kwetsbaar op te stellen.
De borrel na afloop sluit perfect aan bij het eerdere programma. In het midden van de ruimte staan tafels met verse muntthee, Turkse koffie, spekkoek en andere lekkernijen, maar uiteraard kunnen de studenten ook een biertje halen. De ideale setting om echte gesprekken te voeren met andere eerstejaars studenten. Dat wordt dan ook volop gedaan.
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
Eten bij de arts
Een van de meest succesvolle initiatieven van de afgelopen jaren. Nieuwe studenten die zich bij D.O.C.S. hebben aangemeld, krijgen de kans om aan te schuiven aan tafel bij een arts thuis. Door de informele setting ontstaat aan tafel een open sfeer en is er voor de studenten ruimte om vragen te stellen waar zij normaal gesproken de kans niet voor krijgen. Vragen over het vakgebied van de arts en meer persoonlijke vragen. En op hun beurt krijgen de artsen de kans om studenten op een andere manier te leren kennen.
De woorden van een van de deelnemende artsen: “Het wat een inspirerende avond. Jullie waren een enthousiaste groep. Het was mooi dat iedereen een andere achtergrond had en daar ook over wilde vertellen. Leuk om te zien dat diversiteit vooral aan de ‘binnenkant’ zit en dat lang niet alles aan de ‘buitenkant’ te zien is.”
Een paar dingen waar we extra trots op zijn:
- Door onze interventies is studentenvereniging D.O.C.S. opgericht. Een van de meest actieve commissies binnen de faculteitsvereniging MFVU en een springplank voor studenten die voorheen ongezien en ongehoord bleven.
We ontvangen nog regelmatig appjes, mailtjes of LinkedIn-berichten van studenten met een niet-westerse migratieachtergrond om te vertellen dat ze een prachtige specialisatieplek hebben gevonden, een PhD mogen doen of een andere mooie carrièrestap hebben gemaakt.
- Studenten van de opleiding Geneeskunde aan het Erasmus MC hebben hun eigen D.O.C.S. opgericht. Daar heet het DISCO (Diversiteit Inclusie Studenten COmmissie). Zij hebben ons samen met de commissie D&I van het Erasmus gevraagd om ook daar het thema op de kaart te zetten. Zij hebben ook gebruik gemaakt van de interventie ‘Eten bij de arts’.
- Prof.dr. Gerda Croiset werkt inmiddels als decaan voor educatie en training aan het UMCG. Daar werken we nu samen om empathie onder jonge artsen te bevorderen.
- Nog meer weten over dit onderwerp? Hannah Leyerzapf schreef hier haar academisch proefschrift over:
VUmc
Gelijke kansen en inclusie
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
"Soms zit je als organisatie vast, dan moet je de durf hebben om in het onbekende te stappen. En jezelf bewust onbekwaam te maken zodat er ruimte ontstaat voor kunstenaars van Art Partner om patronen en dynamieken in de organisatie naar boven te halen."
Prof.dr. Gerda Croiset, prodecaan onderwijs en opleiden UMCG, van 2013 tot 2019 opdrachtgever als onderwijsdirecteur VUmc
Diversiteit en inclusiviteit bij VUmc
Het is 2013 als directeur van de opleiding Geneeskunde, prof.dr. Gerda Croiset, contact met ons opneemt. Er zijn twee onderzoeken gedaan op het gebied van diversiteit en inclusiviteit en de resultaten baren haar zorgen. Uit het ene onderzoek blijkt namelijk dat studenten Geneeskunde minder empathisch worden naarmate ze verder in hun studie komen. En uit het andere onderzoek komt naar voren dat studenten met een niet-westerse migratieachtergrond niet doorstromen naar specialismes binnen de gezondheidszorg. Resultaten die haaks staan op het streven van VUmc om een organisatie te zijn waarin diversiteit en inclusiviteit een belangrijke rol spelen. Waar ruimte is voor gelijkwaardigheid, waar studenten en medewerkers het gevoel hebben dat ze worden gezien en waar ieders cultuur en achtergrond wordt gezien als rijkdom. Ze had van ons gehoord en vroeg zich af of wij konden helpen om dit thema binnen de opleiding aan te kaarten. En dan wel op zo’n manier dat er een verandering op gang werd gebracht, van binnenuit.
Organische groei
Haar telefoontje was het startschot van een samenwerking die maar liefst zes jaar duurde. Een waardevolle en intensieve samenwerking, waarin wij samen met kunstenares Lina Issa en het team van VUmc een programma ontwikkelden, zowel binnen het curriculum als extra curriculair, en voor zowel studenten als voor docenten en medewerkers. De wijze waarop dit is ontstaan zegt veel over onze manier van werken. Of beter gezegd, over de manier waarop kunstenaars zoals Lina Issa werken. Op het moment dat wij aan de slag gingen, wisten we niet dat we een programma zouden ontwikkelen. Dat is stap voor stap ontstaan, door een continu proces van onderzoeken, experimenteren en reflecteren.
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
Artistieke interventies
Om een indruk te geven van het proces, hebben wij een aantal artistieke interventies op een rij gezet. Hoe verschillend deze ook zijn, er is een duidelijke rode draad. Want voor iedere interventie geldt dat wij deze alleen konden plegen omdat wij de ruimte en het vertrouwen kregen van de opdrachtgever. En omdat zij de moed hadden ons dit vertrouwen te geven, zonder te weten wat de uitkomst was.
Vier vragen en het onderbuikgevoel
De oratie van prof.dr. Gerda Croiset, toenmalig opleidingsdirecteur VUmc School of Medical Sciences, werd aangegrepen voor een indrukwekkende interventie over diversiteit, ontwikkeld door kunstenares Lina Issa. De interventie draaide om vier vragen: ‘Wie is de ander? Wanneer voel je je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?’. In de weken voorafgaand aan de bijeenkomst had Lina deze vragen gesteld aan studenten, specialisten, artsen, verpleegkundigen en koks uit de wereldkeuken van VUmc. De antwoorden lagen nu op de stoelen in de zaal. Aan de toehoorders van de oratie werd gevraagd om een voor een het antwoord uit hun envelop hardop voor te lezen. Dat maakte diepe indruk en bleek de eerste stap te zijn op weg naar een heldere visie op inclusiviteit en diversiteit in het onderwijs en - zo bleek later - het was ook de kiem van een nieuwe commissie binnen MFVU, de faculteitsvereniging: D.O.C.S. (Divers Open Cultuur Studenten). Een commissie die staat voor diversiteit in de breedste zin van het woord, met als hoofddoel een wezenlijke bijdrage te leveren aan het ontwikkelen van een leerklimaat waarin diversiteit wordt gezien als rijkdom en waar deze optimaal wordt benut.
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
D.O.C.S. verenigt studenten
Na de eerste interventie van Lina Issa meldden zich een aantalstudenten en docenten bij de directeur. Als het gesprek op deze manier gevoerd mocht worden, als wat zij ervaarden en voelden op deze manier op tafel lag, dan wilden ze een actieve rol spelen in het diversiteitsbeleid van VUmc. Ze richtten onder onze begeleiding een nieuwe commissie op met de naam D.O.C.S., wat staat voor Diversiteit Openheid Cultuur Studenten. Na twee jaar sloten ze zich aan bij de bestaande faculteitsvereniging MFVU en nu, ruim 10 jaar later, zijn ze niet meer weg te denken en is D.O.C.S. een van de actiefste commissies van de faculteitsvereniging met meer dan 150 leden.
Samen met D.O.C.S. en kunstenaar Lina Issa maakten wij deze film:
Samen met D.O.C.S. ontwikkelden we bijvoorbeeld een alternatief voor de introductieweek, met andere activiteiten en ontmoetingen.
Diversiteit en inclusiviteit in de bachelor
Wij ontwikkelden verschillende vormen van ervaringsonderwijs voor de bachelor studie Geneeskunde. Interactieve lesmethodes, gebaseerd op artistieke interventies die zijn ingebed in de bestaande leerlijn rondom diversiteit en inclusiviteit. Net als bij andere interventies wordt de basis gevormd door vier vragen: ‘Wie is de ander? Wanneer voel jij je het meest kwetsbaar? Wanneer ben je een tolk of heb je een tolk nodig? Hoe leer je empathie?’. In een van de modules krijgen de studenten bijvoorbeeld een film te zien waarin een arts vertelt over zijn ervaringen op dit vlak en over dilemma’s waarvoor hij eerder is komen te staan. En voordat hij vertelt hoe hij is omgegaan met het betreffende dilemma, moeten studenten eerst zelf met oplossingen komen.
Naast deze interventie ontwikkelden wij ook interventies voor de onderdelen ‘Zorgethiek en Diversiteit’, ‘Van Cultureel Interview naar Culturele Ontmoeting’ en ‘Practicum Preventie en Ethiek’. Dit materiaal is niet openbaar, maar kunnen we laten zien op aanvraag.
Filmstil uit VUmc: onderwijsfilm tbv practicum Zorgethiek & Diversiteit
Ben je nieuwsgierig naar deze of andere films en onderwijsinterventies? Niet alles is openbaar, maar neem gerust contact met ons op.
Docenten leren van studenten
Een training die we hebben ontwikkeld voor docenten waarin studenten een cruciale rol spelen. Tijdens deze training vertellen vier studenten hun verhaal over hun ervaringen met diversiteit en (het gebrek aan) inclusiviteit en geven zij aan wat een docent in hun ogen anders had kunnen en misschien wel moeten doen. Deze verhalen, die ze samen met Lina Issa goed voorbereiden, zijn zeer persoonlijk, maken vaak diepe indruk op de docenten en geven het gesprek na afloop een diepere laag.
Wie ben je echt?
Een interventie die speciaal is ontwikkeld voor de eerste dag van kersverse studenten. Een interventie die ervoor zorgt dat zij zich direct welkom voelen en die hen uitnodigt om te laten zien wie ze echt zijn en om hun verhaal met andere studenten te delen. Zo liggen er tijdens de lunch servetten met teksten die prikkelen en aanzetten tot het hebben van een echt gesprek, zoals: ‘De norm hier is dat empathie minder wordt in de loop van je studie’ en ‘Ik voel me kwetsbaar als ik me steeds moet aanpassen’.
Een ander onderdeel van de interventie is tijdens het middagprogramma. Dan vertelt een ouderejaars over zijn of haar ervaringen en vraagt deze aan de zaal wanneer zij zich welkom voelen, wat een arts nodig heeft om goed te zijn, waarom ze voor deze studie gekozen hebben. De antwoorden worden gegeven door vier tweedejaars studenten die ‘vermomd’ als eerstejaars in de zaal zitten. Hun antwoorden vormen de opmaat tot een gesprek tussen deze studenten. Een gesprek dat zij goed hebben voorbereid met kunstenaar Lina Issa en dat precies de goede uitwerking heeft: de zaal komt in beweging en de nieuwe studenten voelen de ruimte om hun eigen verhalen te delen, open te staan voor anderen, het gesprek aan te gaan en zich kwetsbaar op te stellen.
De borrel na afloop sluit perfect aan bij het eerdere programma. In het midden van de ruimte staan tafels met verse muntthee, Turkse koffie, spekkoek en andere lekkernijen, maar uiteraard kunnen de studenten ook een biertje halen. De ideale setting om echte gesprekken te voeren met andere eerstejaars studenten. Dat wordt dan ook volop gedaan.
Beeld: Lina Issa i.s.m. Bart Majoor
Eten bij de arts
Een van de meest succesvolle initiatieven van de afgelopen jaren. Nieuwe studenten die zich bij D.O.C.S. hebben aangemeld, krijgen de kans om aan te schuiven aan tafel bij een arts thuis. Door de informele setting ontstaat aan tafel een open sfeer en is er voor de studenten ruimte om vragen te stellen waar zij normaal gesproken de kans niet voor krijgen. Vragen over het vakgebied van de arts en meer persoonlijke vragen. En op hun beurt krijgen de artsen de kans om studenten op een andere manier te leren kennen.
De woorden van een van de deelnemende artsen: “Het wat een inspirerende avond. Jullie waren een enthousiaste groep. Het was mooi dat iedereen een andere achtergrond had en daar ook over wilde vertellen. Leuk om te zien dat diversiteit vooral aan de ‘binnenkant’ zit en dat lang niet alles aan de ‘buitenkant’ te zien is.”
Een paar dingen waar we extra trots op zijn:
- Door onze interventies is studentenvereniging D.O.C.S. opgericht. Een van de meest actieve commissies binnen de faculteitsvereniging MFVU en een springplank voor studenten die voorheen ongezien en ongehoord bleven.
We ontvangen nog regelmatig appjes, mailtjes of LinkedIn-berichten van studenten met een niet-westerse migratieachtergrond om te vertellen dat ze een prachtige specialisatieplek hebben gevonden, een PhD mogen doen of een andere mooie carrièrestap hebben gemaakt.
- Studenten van de opleiding Geneeskunde aan het Erasmus MC hebben hun eigen D.O.C.S. opgericht. Daar heet het DISCO (Diversiteit Inclusie Studenten COmmissie). Zij hebben ons samen met de commissie D&I van het Erasmus gevraagd om ook daar het thema op de kaart te zetten. Zij hebben ook gebruik gemaakt van de interventie ‘Eten bij de arts’.
- Prof.dr. Gerda Croiset werkt inmiddels als decaan voor educatie en training aan het UMCG. Daar werken we nu samen om empathie onder jonge artsen te bevorderen.
- Nog meer weten over dit onderwerp? Hannah Leyerzapf schreef hier haar academisch proefschrift over: